PROGRAM
WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNY
Publicznej Szkoły Podstawowej w Bierdzanach
Podstawa prawna:
- Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej
- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
- Konwencja o Prawach Dziecka
- Ustawy i rozporządzenia MEN: (przede wszystkim)
– Ustawa z dn. 14 grudnia 2016r. Prawo Oświatowe
– Rozporządzenie MEN z dn. 14 lutego 2017r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej
– Rozporządzenie MEN z dn. 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii
- Karta Nauczyciela
- Programy narodowe i krajowe w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia
WSTĘP
Program wychowawczo – profilaktyczny Publicznej Szkoły Podstawowej w Bierdzanach powstał w oparciu o najważniejsze, obowiązujące w Polsce akty prawne dotyczące człowieka i obywatela oraz aktualne, wybrane przepisy prawa, stanowiące o oświacie i edukacji. Uwzględnia on również programy narodowe i krajowe w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia.
Przy tworzeniu Programu korzystano ze wskazówek zawartych w wydanych przez Ośrodek Rozwoju Edukacji broszurach: ,,Opracowujemy i ewaluujemy program wychowawczo – profilaktyczny” oraz ,,Program wychowawczo – profilaktyczny szkoły i placówki oświatowej.
Prezentowany Program wychowawczo – profilaktyczny jest dokumentem, który poprzez przedstawione w nim zadania oraz działania wychowawcze i profilaktyczne, wyznacza kierunek rozwoju ucznia i całej społeczności szkolnej oraz dopomaga w wychowywaniu dziecka rodzicom i nauczycielom.
Zaprezentowany w niniejszym Programie model absolwenta zostanie osiągnięty przez realizację wybranych zadań zawartych w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dn. 14 II 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej. Wszystkie wyszczególnione
w Programie zadania powinny zostać zrealizowane, a cele osiągnięte w ciągu pięciu lat.
Zgodnie z art. 26 Ustawy z dn. 14 XII 2016r. Prawo Oświatowe, adresatem wszystkich podejmowanych w programie działań wychowawczych są uczniowie. Natomiast działania profilaktyczne, ze względu na ich specyfikę, są skierowane do uczniów, rodziców
i nauczycieli. Wskazane działania będą podejmowane przez nauczycieli i rodziców a także przez instytucje oraz osoby wspomagające szkołę w jej działalności.
Termin zrealizowania tych zadań nie jest podany, gdyż jest związany i wynika z przedmiotowych planów dydaktyczno-wychowawczych oraz klasowych planów wychowawczo-profilaktycznych, kalendarza imprez i uroczystości szkolnych, terminarza spotkań z rodzicami a także planu szkoleń dla nauczycieli.
Program wychowawczo-profilaktyczny Publicznej Szkoły Podstawowej w Bierdzanach zawiera również strategię działań ewaluacyjnych, gdyż ze względu na zmieniającą się rzeczywistość szkolną a także na zmiany zachodzące w środowisku społecznym może on ulec modyfikacji, jeśli konieczność zmian zostanie potwierdzona wnioskami z badań i obserwacji.
Adaptacji Programu do potrzeb danej klasy dokonuje wychowawca klasy, który konstruuje swój plan wychowawczo – profilaktyczny. Adaptacji tej dokonuje się z uwzględnieniem specyficznego zapotrzebowania uczniów danej klasy. Konstruowanie tych planów może przebiegać według schematu i tematyki załączonych do Programu wychowawczo – profilaktycznego. W niniejszym dokumencie znajdują się też treści wychowawczo – profilaktyczne do realizacji podczas godzin do dyspozycji wychowawcy w klasach IV – VIII, które można wykorzystać jako bazę do opracowania tematów lekcji wychowawczych, zgodnych z Programem wychowawczo – profilaktycznym szkoły oraz szczególnymi potrzebami rozwojowymi uczniów danej klasy.
Treści wychowawczo-profilaktyczne dla klas I – III będą realizowane w trakcie zajęć dydaktycznych, gdyż w I etapie edukacji zajęcia realizowane są w formie kształcenia zintegrowanego.
Realizując zadania zawarte w Programie wychowawczo – profilaktycznym wpływamy na kształtowanie i wspieramy właściwą postawę społeczną i moralną dziecka, jego rozwój emocjonalny i fizyczny. Od współpracy i zaangażowania się w ten proces wszystkich ww. podmiotów będzie zależeć efekt. Całokształt przedsięwzięć związanych z budowaniem środowiska szkolnego oraz sprzyjających podnoszeniu jakości działań wychowawczo – profilaktycznych, wpłynie przede wszystkim na uczniów, ale też na rodziców, nauczycieli, dyrektora szkoły, społeczność lokalną a w efekcie – na całe społeczeństwo.
SYLWETKA ABSOLWENTA PSP w Bierdzanach
Dążymy do tego, żeby absolwent naszej szkoły:
- w sferze intelektualnej:
- zna dziedzictwo kulturowe najbliższego otoczenia
- zna dziedzictwo kulturowo-historyczne własnego narodu
- ma zainteresowania i pasje oraz zdobywa wiedzę i nowe umiejętności,
- wie, gdzie szukać potrzebnych mu informacji i w sposób godny zaufania je wykorzystuje
- uczy się systematycznie
- chętnie czyta, posiada kompetencje czytelnicze
- korzysta z różnych źródeł informacji z uwzględnieniem praw autorskich
- w sferze społecznej:
- szanuje, pielęgnuje tradycje i zwyczaje rodziny, szkoły, narodu oraz szanuje tradycje i zwyczaje innych narodowości
- świadomie i z szacunkiem odnosi się do symboli narodowych i religijnych
- posiada umiejętność pracy w grupie/zespole i jest współodpowiedzialny za efekty tej pracy
- jest tolerancyjny wobec drugiego człowieka i szanuje innych
- zna i wykorzystuje w praktyce zasady dobrego zachowania
- identyfikuje się z grupą społeczną, do której należy
- ocenia postępowanie swoje i innych osób
- jest świadom konieczności współdziałania w życiu społecznym
- zna pokojowe sposoby rozwiązywania konfliktów
- zna swoje prawa i obowiązki
- bierze udział w konkursach, zawodach oraz w kulturalnych wydarzeniach lokalnych
- bezpiecznie korzysta ze środków masowego przekazu, w tym z Internetu
- jest krytyczny wobec docierających do niego informacji z mediów
- posiada umiejętność skutecznej, opartej na wzajemnym szacunku komunikacji
- w sferze fizycznej:
- zna i stosuje prawidłowe nawyki żywieniowe oraz dba o swoje zdrowie
- dba o swój wygląd zewnętrzny, ubiera się stosownie do sytuacji i pogody
- wie, co wiąże się z pojęciem „ekologia”, wprowadza i stosuje zasady ekologii w swoim życiu
- wie, jakie jest znaczenie aktywności fizycznej dla zdrowia człowieka
- ma świadomość istnienia zagrożeń ze strony środowiska przyrodniczego i potrafi na nie właściwie reagować
- zna zasady bezpiecznego zachowania się w szkole i poza szkołą w tym zasady ruchu drogowego i przestrzega ich
- zna zachowania prozdrowotne oraz zagrażające zdrowiu
- w sferze emocjonalnej:
- potrafi dokonać samooceny, samokontroli; jest konstruktywnie krytyczny wobec siebie
- postępuje zgodnie z przyjętymi zasadami moralnymi
- wykazuje postawy asertywności i empatii
- zna sposoby radzenia sobie ze stresem jako jednym ze współczesnych zagrożeń cywilizacyjnych
- w sferze duchowej:
- wie dlaczego prawda, dobro, piękno, szacunek są wartościami
- ma poczucie własnej godności i szanuje godność innych
- szanuje cudzą wolność, potrafi świadomie i odpowiedzialnie korzystać ze swojej
- szanuje wyznanie i światopogląd innych osób
SFERA INTELEKTUALNA
|
CELE OPERACYJNE |
ZADANIA DO REALIZACJI |
FORMY REALIZACJI |
|---|---|---|
| Zna dziedzictwo kulturowe najbliższego otoczenia |
|
|
| Zna dziedzictwo kulturowo-historyczne własnego narodu |
|
|
| Ma zainteresowania i pasje oraz zdobywa wiedzę i nowe umiejętności |
|
|
| Wie, gdzie szukać potrzebnych mu informacji i w sposób godny zaufania je wykorzystuje |
|
|
| Uczy się systematycznie |
|
|
| Chętnie czyta, posiada kompetencje czytelnicze |
|
|
| Korzysta z różnych źródeł informacji z uwzględnieniem praw autorskich |
|
|
SFERA SPOŁECZNA
|
CELE OPERACYJNE |
ZADANIA DO REALIZACJI |
FORMY REALIZACJI |
|---|---|---|
| Szanuje i pielęgnuje tradycje i zwyczaje rodziny, szkoły, narodu oraz szanuje tradycje |
i zwyczaje innych narodowości
- zachęcać do działania i wspierać w działaniach na rzecz środowiska lokalnego
- wspierać i kultywować tradycje rodzinne, szkolne i narodowe
- kształtować postawy związane z tożsamością kulturową regionu
- przedstawiać wybrane tradycje i zwyczaje innych kultur i narodowości
- imprezy szkolne i /lub klasowe związane
z tradycją i zwyczajami dot. rodziny, szkoły i narodu - wycieczki po okolicy
- spotkania z gośćmi
Świadomie i z szacunkiem odnosi się do symboli narodowych i religijnych
- uświadamiać, że każdej osobie ludzkiej, wspólnocie osób, mniejszości narodowej, kulturowej, etnicznej należy się szacunek
- wskazywać i uczyć dostrzegać wartości duchowe i materialne związane z innymi kulturami, religiami, światopoglądem
- zapoznawać ze znaczeniem symboli, normami i wartościami uważanymi przez Polaków za ważne i wyrosłe z tradycji i doświadczeń historycznych
- uczyć i wymagać właściwej postawy wobec własnych symboli narodowych oraz symboli narodowych innych krajów oraz uczyć i wymagać szacunku w obchodzeniu się z nimi
- uczyć i wymagać szacunku dla innych religii, wyznań i światopoglądów
- informować uczniów i rodziców o odpowiedzialności za niewłaściwe zachowanie się i obchodzenie się z symbolami narodowymi w tym ich znieważanie
- rozmowy
- filmy edukacyjne
- wycieczki
- wystawy
- kontrakty klasowe
- plakaty
- gazetki
- przepisy i konwencje państwowe
i międzynarodowe
Posiada umiejętność pracy
w grupie/zespole i jest współodpowiedzialny za efekty tej pracy
- przedstawiać i stosować różne formy współpracy w grupie
- uczyć budowania prawidłowych relacji z innymi osobami
- uzasadniać, że efektywna współpraca przynosi korzyści
- przedstawiać cele i przykłady działania organizacji społecznych skupiających młodych ludzi w Polsce i na świecie
- wyjaśnić ideę wolontariatu i przedstawić przykłady jego funkcjonowania
- rozbudzać wrażliwość na osoby i zwierzęta potrzebujące pomocy i przedstawiać oraz angażować w konkretne sposoby jej udzielania
- zbiórki
- udział w projektach
- wspólne działania na rzecz innych, np. upominki dla osób chorych i samotnych
- samopomoc koleżeńska
- spotkania z wolontariuszami
- udział w wolontariacie
- gry i zabawy zespołowe
Jest tolerancyjny wobec drugiego człowieka i szanuje innych
- uczyć i wymagać szacunku wobec siebie i wszystkich istot żywych
- uczyć i wymagać szacunku dla upodobań artystycznych i gustu innych osób oraz dla twórców, wykonawców, artystów
- zapoznać z pojęciami ,,ksenofobia” i uzasadniać potrzebę przeciwstawiania się temu zjawisku
- wskazywać, że da się żyć w zgodzie, mimo różnych tożsamości społeczno-kulturowych
- wskazywać, że stereotypy należy przełamywać
- kształtować postawy szacunku, zrozumienia, akceptacji i poszanowania innych kultur
- scenki
- pogadanki
- spektakle profilaktyczne
- występy uczniów
- filmy edukacyjne
- wystawa prac uczniów
- warsztaty dla uczniów
Zna i wykorzystuje w praktyce zasady dobrego zachowania
- prezentować i uczyć podstawowych zasad savoir-vivre’u w różnych sytuacjach życiowych
- przedstawiać konieczność i zakres odpowiedzialności za własne zachowania, wypowiedziane i pisane słowa
- kształcić do zachowania właściwych postaw podczas kontaktu z dobrami kultury
- scenki
- kodeksy
- regulaminy
- występy uczniów
- wycieczki
Identyfikuje się z grupą społeczną, do której należy (rodzina, klasa w szkole, społeczność lokalna, naród)
- uczyć i pomagać zrozumieć, czym jest grupa społeczna jaką jest rodzina, klas, szkoła, społeczność lokalna, naród
- uczyć przestrzegania reguł i norm postępowania w rodzinie, klasie, szkole, społeczności lokalnej, kraju i miejsca, w którym aktualnie się przebywa
- wskazywać i objaśniać potrzebę szacunku w relacji z rówieśnikami
- pogadanki
- spisane kontrakty
- zabawy integrujące
- wycieczki
- imprezy i uroczystości szkolne
Ocenia postępowanie swoje i innych osób
- na podstawie m.in. dokumentów regulujących pracę szkoły, zapoznać z wartościami, normami i zasadami obowiązującymi w środowisku uczniów i nauczycieli
- uczyć taktownie oceniać zachowanie innych uczniów, wskazując różnicę pomiędzy wstydem a zawstydzaniem
- wyrabiać umiejętność samooceny
- tłumaczyć, z jakich powodów powstają konflikty w grupie
- przedstawiać i ćwiczyć sposoby pokonywania konfliktów
- pogadanki
- regulaminy
- scenki rodzajowe
- plakaty
- gazetki
- dyskusje klasowe
Jest świadom konieczności współdziałania w życiu społecznym
- wykazać znaczenie potrzeb społecznych człowieka (np. relacji, przynależności, uznania)
- przedstawiać i uczyć respektowania przyjętych za właściwe oraz sprawiedliwe norm i zasad, które ustaliła grupa dla zgodnego jej funkcjonowania
- odwołując się od sylwetek wybitnych Polaków, wydarzeń z historii naszego narodu oraz uznawanych powszechnie wartości i praw wskazywać i wyjaśniać cechy dojrzałego i odpowiedzialnego obywatela
- wyjaśnić istotę samorządności i praktykować samorządność w szkolnym życiu
- zapraszać rodziców do zaangażowania się
w życie szkolnej społeczności
- szkolna kampania wyborcza
- wybory samorządowe i klasowe w szkole
- przydziały obowiązków i dyżurów w klasie i na korytarzu
- umowy
- kontrakty
- regulaminy
- pogadanki
- imprezy i uroczystości szkolne
Zna pokojowe sposoby rozwiązywania konfliktów
- wzbudzać, wspomagać i nagradzać opartą na wzajemnym szacunku kreatywność uczniów w rozwiazywaniu sytuacji problemowych
- wskazywać uczniom, nauczycielom i rodzicom na negocjacje i mediacje jako sposoby rozwiazywania nieporozumień, sytuacji spornych i konfliktów
- wskazywać i nazywać emocje oraz przedstawiać sposoby bezpiecznego radzenia sobie z nimi
- rozmowy
- dyskusje
- akcje przeciwko przemocy, dyskryminacji
i zawstydzaniu - warsztaty dla nauczycieli i rodziców
- spotkanie z psychologiem
- zaznajamiać uczniów i rodziców z prawami
i obowiązkami ucznia oraz wymagać ich stosowania na co dzień - podać do wiadomości uczniom i rodzicom numery telefonów alarmowych do wykorzystania w sytuacjach trudnych
i zagrażających lub będących naruszaniem lub łamaniem praw dziecka
- pogadanki
- spisane kontrakty
- regulaminy wewnątrzszkolne
- przepisy międzynarodowe
- gazetki w klasach i na korytarzu
- krótkie inscenizacje
Bierze udział w konkursach, zawodach oraz w kulturalnych wydarzeniach lokalnych
- informować ucznia o odbywających się konkursach, zawodach i zachęcać do brania w nich udziału
- wskazywać na wartości płynące z udziału w konkursach i zawodach
- przygotowywać uczniów do udziału w konkursach i zawodach
- wskazywać metody i sposoby samodzielnego przygotowywania się do konkursów
- wskazywać rodzicom na udział w konkursie jako na dodatkową szansę i drogę rozwoju ich dziecka i sposób rozbudzenia zainteresowań, które mogą przerodzić się w pasję i życiowe powołanie, w tym zawodowe
- wskazywać możliwość i zachęcać uczniów do zaangażowania się w życie lokalnej społeczności i lokalne wydarzenia kulturalne a także wspomagać ich inicjatywy i działania zmierzające w tym kierunku
- stwarzać możliwość i angażować uczniów do kreowania kultury artystycznej w swojej szkole i środowisku lokalnym
- zachęcać rodziców do zaangażowania się
w umożliwienie dzieciom uczestniczenia w lokalnych wydarzeniach kulturalnych i do ich współtworzenia
- konkursy przedmiotowe i zawody sportowe
- uczestnictwo w konkursach związanych
z tradycjami lokalnymi, okolicy i regionu - spotkania z członkami lokalnych stowarzyszeń i organizacji kulturalnych
- wycieczki
Bezpiecznie korzysta ze środków masowego przekazu, w tym z Internetu
- uświadamiać, jakie niebezpieczeństwa wynikają z nieodpowiedzialnego korzystania z komputera i telefonu
- przedstawiać korzyści i zagrożenia wynikające z korzystania z zasobów Internetu w tym portali społecznościowych
- wskazywać na pozytywne i negatywne zachowania osób w Internecie
- zdefiniować i wyjaśnić pojęcia przemocy i zachowań ryzykownych w cyberprzestrzeni oraz uczyć, jak je rozpoznawać i jak na nie reagować
- zaznajamiać z zasadami i prawem dotyczącym posługiwania się urządzeniami cyfrowymi i technologią, zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy
- kształtować umiejętność etycznego postępowania w pracy z informacjami oraz z zasadami netykiety
- wskazywać na ograniczenie czasu pracy
z takimi urządzeniami - przedstawić politykę antywirusową i wskazać na możliwość zabezpieczenia komputera wraz z zawartymi w nim informacjami przed zagrożeniami
- zapoznać z zasadami bezpieczeństwa podczas korzystania z urządzeń cyfrowych
- pogadanki
- spotkania z policjantem
- warsztaty z zakresu profilaktyki
- filmy edukacyjne
- gazetki
Jest krytyczny wobec docierających do niego z mediów informacji
- uczyć wartościowania i krytycznego oceniania źródeł informacji
- uczyć rozróżniania i krytycznej oceny informacji
- uczyć celowego i świadomego oraz odpowiedzialnego korzystania ze środków społecznego przekazu, w tym z Internetu
- wdrażać uczniów do kontrolowania czasu poświęconego na korzystnie z mediów i środków społecznego przekazu
- uwrażliwiać na pożądane i niepożądane zachowania innych osób korzystających z technologii informacyjno – komunikacyjnych
- warsztaty
- rozmowy rodziców pedagogiem
- filmy edukacyjne
- gazetki
Posiada umiejętność skutecznej komunikacji , opartej na wzajemnym szacunku
- wskazywać uczniom warunki i sposoby skutecznej komunikacji oraz to, co ją uniemożliwia lub zakłóca
- uświadamiać i wskazywać uczniom i rodzicom wpływ emocji na sposób nadawania, przebieg i odbiór komunikatów (przebieg i skuteczność komunikacji), także komunikacji niewerbalnej
- wskazywać różne drogi i sposoby komunikacji, w tym niewerbalne
- zaznajomić z pojęciem: „mowa ciała” i je objaśnić na przykładach ćwiczyć umiejętność wyrażania – w sposób werbalny i niewerbalny – szacunku dla godności każdej osoby
- uczyć właściwych reakcji i opartego na szacunku okazywania emocji w sytuacjach zwycięstwa lub porażki oraz zasad kulturalnego kibicowania
- kształcić postawę ,,fair play’’ w czasie sportowej rywalizacji
- warsztaty
- szkolenia
- praca w grupie
- zajęcia i zawody sportowe
- konkursy
- gazetki
- scenki
SFERA FIZYCZNA
|
CELE OPERACYJNE |
ZADANIA DO REALIZACJI |
FORMY REALIZACJI
|
|---|---|---|
| Zna i stosuje prawidłowe nawyki żywieniowe oraz dba o swoje zdrowie |
|
|
| Dba o swój wygląd zewnętrzny, ubiera się stosownie do sytuacji i pogody |
|
|
| Wie, co wiąże się z pojęciem „ekologia”, wprowadza i stosuje zasady ekologii w swoim życiu |
|
|
| Wie, jakie jest znaczenie aktywności fizycznej dla zdrowia człowieka |
|
|
| Ma świadomość istnienia zagrożeń ze strony środowiska przyrodniczego i potrafi na nie właściwie reagować |
|
|
| Zna zasady bezpiecznego zachowania się w szkole i poza szkołą w tym zasady ruchu drogowego i przestrzega ich |
|
|
| Wie, jak sobie radzić w sytuacjach zagrażających życiu lub zdrowiu |
|
|
| Zna zachowania prozdrowotne oraz zagrażające zdrowiu |
|
|
SFERA EMOCJONALNA
|
CELE OPERACYJNE
|
ZADANIA DO REALIZACJI
|
FORMY REALIZACJI
|
|---|---|---|
| Potrafi dokonać samooceny, samokontroli. Jest konstruktywnie krytyczny wobec siebie. |
|
|
| Postępuje zgodnie z przyjętymi zasadami moralnymi |
|
|
| Wykazuje postawy asertywności i empatii |
|
|
| Zna sposoby radzenia sobie ze stresem jako jednym ze współczesnych zagrożeń cywilizacyjnych |
|
|
SFERA DUCHOWA
|
CELE OPERACYJNE |
ZADANIA DO REALIZACJI |
FORMY REALIZACJI |
|---|
| Wie, dlaczego prawda, dobro, piękno, szacunek są wartościami |
|
|
|---|---|---|
| Ma poczucie własnej godności i szanuje godność innych |
|
|
| Szanuje cudzą wolność, potrafi świadomie i odpowiedzialnie korzystać ze swojej |
|
|
| Szanuje wyznanie i światopogląd innych osób |
|
|
KONSTRUOWANIE PLANÓW
WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNYCH KLAS
Zgodnie z wytycznymi, opracowanie planu działań wychowawczo – profilaktycznych
w klasie jest przeniesieniem zamierzeń zawartych w Szkolnym programie wychowawczo
– profilaktycznym na warunki klasy. Plan ten przygotowuje wychowawca klasy
z uwzględnieniem specyficznego zapotrzebowania danej klasy.
Plan wychowawczo – profilaktyczny dla danej klasy można wykonać, podejmując następujące działania:
- Identyfikacja zasobów i potrzeb rozwojowych uczniów
- Określenie szczegółowych celów rozwojowych na danym poziomie wiekowym
- Określenie szczegółowych zadań wychowawczych i profilaktycznych (w nawiązaniu do programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły)
- Określenie treści i form działań wychowawczych i profilaktycznych
- Określenie osobistej odpowiedzialności wychowawcy i pozostałych nauczycieli
- Identyfikacja osób współpracujących i ich zadań
- Określenie terminów realizacji poszczególnych zadań i osiągania celów
W tworzeniu planów wychowawczo – profilaktycznych w kl. IV – VIII można wykorzystać dołączone do Programu treści wychowawcze i profilaktyczne do realizacji podczas godzin będących w dyspozycji wychowawcy, które zostały zawarte w broszurze ,,Program wychowawczo – profilaktyczny szkoły i placówki oświatowej”. Zdaniem autorów ww. broszury przedstawione treści uwzględniają prawidłowości rozwoju dziecka oraz specyfikę zmian zachodzących w danym okresie jego życia.
W klasach I – III treści wychowawcze i profilaktyczne zawarte w utworzonym przez wychowawcę planie będą realizowane głównie w trakcie wszystkich zajęć edukacyjnych.
Realizując prezentowane treści wychowawczo – profilaktyczne, nauczyciele będą mogli wspierać rozwój dzieci i młodzieży, m.in. przez poznawanie ich zdolności, ale i trudności a także poprzez wzmocnienie i wykorzystywanie potencjału rozwojowego swoich uczniów-wychowanków.
Treści wychowawczo-profilaktyczne do realizacji w klasach I–III
|
OBSZAR |
ZADANIA W KLASACH I – III
|
| Zdrowie – edukacja
zdrowotna
|
• zapoznanie z podstawowymi zasadami dbałości o zdrowie własne i innych, kształtowanie umiejętności
kreowania środowiska sprzyjającego zdrowemu stylowi życia; • zapoznanie z zasadami zdrowego, racjonalnego odżywiania się, higieny osobistej i aktywności fizycznej; • przygotowanie do podejmowania działań mających na celu zdrowy styl życia w aspekcie fizycznym i psychicznym; • kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne zdrowie; • rozwijanie umiejętności podejmowania działań na rzecz ochrony przyrody w swoim środowisku; • kształtowanie umiejętności analizy zjawisk przyrodniczych, rozumowania przyczynowo – skutkowego; • uświadomienie wpływu przyrody nieożywionej na życie ludzi, zwierząt i roślin; • kształtowanie wytrwałości w działaniu i dążeniu do celu, umiejętności adekwatnego zachowania się w sytuacjach zwycięstwa i porażki.
|
| Relacje – kształtowanie
postaw społecznych
|
• kształtowanie podstawowych umiejętności komunikacyjnych;
• rozwijanie umiejętności formułowania prostych wniosków na podstawie obserwacji i własnych doświadczeń; • kształtowanie umiejętności przestrzegania obowiązujących reguł; • kształtowanie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania relacji z rówieśnikami, rozpoznawania ich potrzeb, zgodnej współpracy z innymi, z zachowaniem obowiązujących norm i reguł kultury osobistej; • przygotowanie do sprawiedliwego i uczciwego oceniania zachowania własnego i innych ludzi; • zapoznanie z podstawowymi prawami i obowiązkami wynikającymi z roli ucznia oraz członka szkolnej społeczności, rodziny i kraju; • rozwijanie empatii, umiejętności podejmowania działań mających na celu pomoc słabszym i potrzebującym, umiejętności rozwiązywania konfliktów i sporów.
|
| Kultura – wartości, normy,
wzory zachowań
|
• kształtowanie umiejętności właściwego komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych, dbałość
o język i kulturę wypowiadania się; • kształtowanie umiejętności analizy prostych sytuacji wychowawczych, odróżniania dobra od zła; • kształtowanie gotowości do uczestnictwa w kulturze, poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także poszanowania innych kultur i tradycji, określanie swojej przynależności kulturowej poprzez kontakt z wybranymi dziełami sztuki, zabytkami i tradycją w środowisku rodzinnym, szkolnym i lokalnym, uczestniczenie w życiu kulturalnym środowiska, rodzinnego, szkolnego, lokalnego oraz wydarzeniach organizowanych przez najbliższą społeczność; • kształtowanie wrażliwości estetycznej poprzez kontakt z dziełami literackimi i wytworami kultury, zapoznanie z wybranymi dziełami architektury i sztuk plastycznych należących do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury, wyzwalanie potrzeby kontaktu z literaturą i sztuką dla dzieci; • kształtowanie postaw wyrażających szacunek dla ludzi, niezależnie od religii, statusu materialnego, wieku, wyglądu, poziomu rozwoju intelektualnego i fizycznego oraz respektowanie ich praw, podejmowanie działań w celu zapobiegania dyskryminacji; • inspirowanie do podejmowania aktywności i inicjatyw oraz pracy zespołowej, wspomaganie działań służących kształtowaniu własnego wizerunku i otoczenia; • przygotowanie do radzenia sobie w sytuacjach codziennych wymagających umiejętności praktycznych, budzenie szacunku dla pracy ludzi różnych zawodów; • przygotowanie do podejmowania działań mających na celu identyfikowanie i rozwijanie własnych zainteresowań; • wstępne kształtowanie postaw wyrażających szacunek do symboli i tradycji narodowych oraz tradycji związanych z rodziną, szkołą i społecznością lokalną; • kształtowanie umiejętności wyrażania własnych emocji w różnych formach ekspresji; • kształtowanie poczucia własnej wartości dziecka, podtrzymywanie ciekawości poznawczej, rozwijanie kreatywności i przedsiębiorczości oraz brania odpowiedzialności za swoje decyzje i działania; • kształtowanie świadomości odmienności osób niepełnosprawnych, innej narodowości, wyznania, tradycji kulturowej oraz ich praw.
|
| Bezpieczeństwo – profilaktyka
zachowań ryzykownych (problemowych)
|
• zapoznanie z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa w różnych sytuacjach życiowych, kształtowanie
właściwego zachowania się w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia oraz sytuacjach nadzwyczajnych; • kształtowanie umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych, kształtowanie świadomości negatywnego wpływu pracy przy komputerze na zdrowie i kontakty społeczne oraz niebezpieczeństw wynikających z anonimowości kontaktów, respektowanie ograniczeń dotyczących korzystania z komputera, Internetu i multimediów; • przygotowanie do bezpiecznego i rozsądnego korzystania z narzędzi i urządzeń technicznych, bezpiecznego organizowania zajęć ruchowych i poruszania się po drogach; • przygotowanie do bezpiecznego korzystania ze środków komunikacji, zapobiegania i przeciwdziałania sytuacjom problemowym; • kształtowanie umiejętności utrzymywania ładu i porządku wokół siebie, w miejscu nauki i zabawy.
|
Treści wychowawczo-profilaktyczne do realizacji podczas godzin do dyspozycji wychowawcy w klasach IV–VI
|
Obszary |
Zadania |
Zadania |
Zadania |
|
|
Klasa IV |
Klasa V |
Klasa VI |
| Zdrowie – edukacja zdrowotna | Nabycie podstawowej wiedzy na temat stresu.
Inspirowanie młodzieży do myślenia o własnej motywacji do działania.
Nabywanie umiejętności gromadzenia i porządkowania wiedzy o sobie.
Kształtowanie postaw otwartych na poszukiwanie pomocy oraz porady, kiedy zaczynają się trudności i kiedy wybór jest ważny i trudny.
Kształtowanie postaw prozdrowotnych poprzez promowanie aktywnego i zdrowego stylu życia. |
Zachęcanie uczniów do pracy nad własną motywacją oraz analizą
czynników, które ich demotywują.
Kształtowanie umiejętności podejmowania i realizacji zachowań prozdrowotnych.
Prezentowanie sposobów pokonywania własnych słabości oraz akceptowania ograniczeń i niedoskonałości. |
Kształtowanie umiejętności rozpoznawania własnych cech osobowości.
Kształtowanie konstruktywnego obrazu własnej osoby, np. świadomości mocnych i słabych stron.
Rozwijanie właściwej postawy wobec zdrowia i życia jako najważniejszych wartości. Doskonalenie i wzmacnianie zdrowia fizycznego. |
| Relacje – kształtowanie postaw społecznych | Kształtowanie umiejętności właściwej komunikacji, stanowiącej podstawę współdziałania.
Kształtowanie umiejętności asertywnego wyrażania własnych potrzeb.
Rozwijanie wrażliwości na potrzeby
Kształtowanie postawy szacunku wobec innych osób.
Rozwijanie zdolności do inicjowania i podtrzymywania znaczących głębszych relacji.
Budowanie atmosfery wzajemnego szacunku w społeczności szkolnej.
|
Rozwijanie umiejętności
rozumienia innych, która sprzyja efektywnej współpracy.
Wyzwalanie chęci do działania na rzecz innych osób w celu poprawy ich sytuacji (wolontariat).
Rozwijanie poczucia przynależności do grupy (samorząd uczniowski, klub, drużyna, wspólnota).
Kształtowanie otwartości na doświadczenia innych ludzi, ich sposobów rozwiązywania problemów, na nową wiedzę.
Rozwijanie świadomości dotyczącej roli osób znaczących i autorytetów. |
Kształtowanie umiejętności współpracy w dążeniu do osiągnięcia celu.
Uwrażliwianie na różne obszary ludzkich problemów i potrzeb poprzez krzewienie potrzeby udzielania pomocy (wolontariat).
Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych: wyrażanie własnych opinii, przekonań
Rozwijanie świadomości roli i wartości rodziny w życiu człowieka.
Rozwijanie samorządności.
|
| Kultura – wartości, normy i wzory zachowań | Zapoznanie z rolą zainteresowań
w życiu człowieka.
Uwrażliwianie na kwestie moralne, np. mówienia prawdy, sprawiedliwego traktowania.
Kształtowanie pozytywnego stosunku do procesu kształcenia.
Kształtowanie potrzeby uczestnictwa w kulturze. |
Rozwijanie zainteresowań i pasji uczniów.
Budowanie samoświadomości dotyczącej praw, wartości, wpływów oraz postaw.
Rozwijanie umiejętności wyrażania własnych emocji.
Rozwijanie umiejętności właściwego zachowania się z uwzględnieniem sytuacji |
Rozwój zainteresowań, poszerzenie autonomii i samodzielności.
Rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia w kontekście analizy wpływów rówieśników i mediów na zachowanie.
Dokonywanie analizy postaw, wartości, norm społecznych, przekonań i czynników które na nie wpływają.
Rozwijanie szacunku dla kultury
|
| Bezpieczeństwo – profilaktyka zachowań ryzykownych (problemowych) | Redukowanie agresywnych zachowań poprzez uczenie sposobów rozwiązywania problemów.
Budowanie atmosfery otwartości i przyzwolenia na dyskusję.
Uświadamianie zagrożeń wynikających z korzystania z nowoczesnych technologii informacyjnych.
Zwiększanie wiedzy na temat środków uzależniających i zagrożeń
Rozwijanie umiejętności troski |
Rozwijanie umiejętności prowadzenia rozmowy w sytuacji konfliktu – podstawy negocjacji i mediacji.
Rozwijanie umiejętności identyfikowania przyczyn własnego postępowania.
Dokonywanie analizy wpływu nastawienia do siebie i innych na motywację do podejmowania różnorodnych zachowań.
Rozwijanie poczucia osobistej odpowiedzialności, zachęcanie do angażowania się w prawidłowe i zdrowe zachowania.
Doskonalenie umiejętności rozpoznawania symptomów uzależnienia od komputera i Internetu. |
Dostarczanie wiedzy na temat osób i instytucji świadczących pomoc w trudnych sytuacjach. |
Budowanie atmosfery wsparcia
i zrozumienia w sytuacji problemowej oraz promowanie rzetelnej wiedzy mającej na celu zredukowanie lęku.
Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z własnymi negatywnymi emocjami oraz z zachowaniami agresywnymi.
Kształtowanie przekonań dotyczących znaczenia posiadanych informacji, których wykorzystanie pomaga w redukowaniu lęku w sytuacjach kryzysowych.
Rozwijanie świadomości dotyczącej prawa do prywatności, w tym do ochrony danych osobowych oraz ograniczonego zaufania do osób poznanych w sieci.
Treści wychowawczo-profilaktyczne do realizacji podczas godzin do dyspozycji wychowawcy w klasach VII–VIII
| Obszary | Zadania | Zadania |
| Klasa VII | Klasa VIII | |
| Zdrowie – edukacja zdrowotna | Kształtowanie postawy proaktywnej, w której uczeń przejmuje inicjatywę, ale też odpowiedzialności za swoje działania, decyzje.
Kształtowanie umiejętności świadomego wyznaczania sobie konkretnych celów.
Rozwijanie umiejętności hierarchizacji zadań.
Podnoszenie poczucia własnej wartości poprzez określanie osobistego potencjału.
Kształtowanie świadomości własnego ciała, |
Kształtowanie postawy uczniów nastawionej na rozwiązania – charakteryzującej się samoświadomością, wyobraźnią, kreatywnością.
Kształtowanie umiejętności wyznaczania sobie celów krótko- i długoterminowych
Rozwijanie umiejętność ustalania priorytetów uwzględniając kryteria ważności i pilności.
Rozwijanie umiejętności oceny własnych możliwości.
Kształtowanie świadomości dotyczącej wykorzystania ruchu w życiu człowieka jako skutecznego sposobu dbania o zdrowie psychiczne. |
| Relacje – kształtowanie postaw społecznych | Kształtowanie umiejętności wchodzenia w interakcje z ludźmi w sposób zapewniający zadowolenie obydwu stron.
Kształtowanie umiejętności szukania inspiracji, rozwijanie własnej kreatywności.
Rozwijanie odpowiedzialności za siebie i innych (wolontariat). |
Rozwijanie umiejętności poszukiwania takich
rozwiązań, które stwarzają korzyści dla obydwu stron.
Rozwijanie umiejętności dostrzegania pozytywnych aspektów działania zespołowego poprzez docenienie różnic zdań i wiedzy, doświadczeń, specjalizacji, kompetencji.
Rozwijanie potrzeby ciągłego doskonalenia siebie jako jednostki, członka rodziny i społeczeństwa. |
| Kultura – wartości, normy i wzory zachowań | Popularyzowanie alternatywnych form spędzania czasu wolnego.
Rozwijanie pozytywnego stosunku do procesu kształcenia i samokształcenia, zaangażowania
Rozwijanie takich cech jak: pracowitość, odpowiedzialność, prawdomówność, rzetelność i wytrwałość.
Umacnianie więzi ze społecznością lokalną.
|
Popularyzowanie wiedzy o różnicach kulturowych oraz rozwijanie umiejętności korzystania z niej w kontakcie z przedstawicielami innych narodowości.
Popularyzowanie wiedzy i rozwijanie świadomości na temat zasad humanitaryzmu.
Rozwijanie poczucia odpowiedzialności społecznej poprzez podejmowanie działań na rzecz lokalnej społeczności.
|
| Bezpieczeństwo – profilaktyka zachowań ryzykownych (problemowych) | Rozwijanie postaw opartych na odpowiedzialności za dokonywane wybory i postępowanie.
Dostarczenie wiedzy z zakresu prawa dotyczącego postępowania w sprawach nieletnich.
Przeciwdziałanie ryzykownym zachowaniom seksualnym.
Rozwijanie umiejętności reagowania w sytuacjach kryzysowych, niesienia pomocy dotkniętym nimi osobom oraz minimalizowania ich negatywnych skutków.
Rozwijanie umiejętności lepszego rozumienia siebie poprzez poszukiwanie i udzielanie odpowiedzi na pytania: Kim jestem? Jakie są moje cele i zadania życiowe? |
Propagowanie wiedzy na temat prawnych i moralnych skutków posiadania, zażywania i rozprowadzania środków psychoaktywnych.
Rozwijanie umiejętności wykorzystywania elementów negocjacji i mediacji w sytuacji rozwiązywania konfliktów.
Rozwijanie umiejętności podejmowania działań zgodnych ze zweryfikowanymi źródłami wiedzy.
Utrwalanie umiejętności oceny konsekwencji podejmowanych działań dla siebie i dla innych – określanie alternatywnych rozwiązań problemu.
|
STRATEGIA EWALUACYJNA PROGRAMU
Proces oceny skuteczności działań wychowawczo – profilaktycznych szkoły opiera się na uporządkowanej, logicznej i systematycznej działalności. Wyniki tej działalności są wykorzystywane do doskonalenia oddziaływań szkoły, które są modyfikowane w wyniku działań ewaluacyjnych.
Proponowany schemat strategii ewaluacyjnej:
1. Wybór obszaru ewaluacji.
Obszary ewaluacji:
– cele tj. sprawdzenie, czy zaplanowane w programie cele zostały osiągnięte w zamierzonym czasie i przy wykorzystaniu zaplanowanych sposobów i środków
– wyniki tj.
– proces tj. analizę programu działań, które umożliwiły lub utrudniły osiągnięcie celów
i uzyskanie konkretnych wyników.
2. Określenie głównych realizatorów i odbiorców działań ewaluacyjnych.
3. Określenie wskaźników ewaluacyjnych i pytań na ich temat.
Wskaźniki, to zewnętrznie obserwowalna i mierzalna cecha (np.: zachowanie, postawa, itp.), która pozwala sprawdzić, czy podjęte działanie było skuteczne.
4. Określenie źródeł informacji ewaluacyjnych.
Informacje pochodzą:
– od osób związanych z działaniami wychowawczymi i profilaktycznymi w szkole
– z dokumentacji prowadzonej w szkole standardowo oraz tworzonej na specjalne potrzeby działań wychowawczych i profilaktycznych
– od zewnętrznych, niezależnych obserwatorów
5. Wybór procedury ewaluacyjnej:
– procedura POST
Polega na tym, że badania prowadzi się tylko raz – po zrealizowaniu określonych działań lub całości programu wychowawczo- profilaktycznego szkoły. Jest to procedura najmniej wiarygodna, gdyż nie wiadomo, czy zdiagnozowane wskaźniki pojawiły się na skutek przeprowadzonych oddziaływań, czy też występowały wcześniej.
– procedura PRE – POST
Polega na tym, że badania prowadzi się dwukrotnie (przed i po zrealizowaniu określonych działań lub całego programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły) w obrębie tej samej populacji i za pomocą tych samych narzędzi. Jest to procedura bardziej wiarygodna, gdyż pozwala zidentyfikować i ocenić zakres występujących zmian. Jednak brak grupy porównawczej, nie objętej działaniami danego programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły nie pozwala stwierdzić, czy zaobserwowane zmiany to efekt zrealizowanych zadań, czy też naturalnych procesów rozwojowych występujących niezależnie od wdrożenia programu.
– procedura PRE – POST z grupą porównawczą
Polega na uzupełnieniu procedury PRE-POST o analizę wyników uczniów nie objętych oddziaływaniami w danej szkole. Procedura ta pozwala na identyfikację wyników związanych ze specyfiką autorskiego programu wychowawczo-profilaktycznego danej szkoły.
– procedura PRE – POST z grupą kontrolną
Polega na losowym dobieraniu osób do badań. Jest to procedura najbardziej wiarygodna i jednocześnie najrzadziej stosowana.
6. Dobór metod i narzędzi ewaluacyjnych:
– obserwacja
– wywiad
– ankieta
– grupy fokusowe
– analiza przypadku
– analiza dokumentacji
7. Badanie – gromadzenie danych ewaluacyjnych.
8. Analiza zgromadzonych danych ewaluacyjnych.
9. Interpretacja uzyskanych wyników.
10.Porównanie zamierzonych celów wychowawczych i profilaktycznych z rezultatami działań.
11. Modyfikacja programu wychowawczo – profilaktycznego szkoły.